دکتر علی امیراحمدی

علل بروز بیماری‌‎های عروق کرونر

CAD با آسیب یا صدمه به پوشش داخلی عروق کرونر شروع می‌شود. در دوران جوانی پلاک‌ها می توانند در امتداد دیواره رگ‌های خونی جمع شوند و با افزایش سن این تجمع بیشتر و بیشتر می‌شود. با جمع شدن این پلاک‌ها دیواره رگ‌های خونی ملتهب شده و خطر لخته شدن خون و حملات قلبی افزایش می‌یابد.

در اصل پلاک ماده‌ای مومی شکل است که باعث چسبندگی دیواره‌های داخلی رگ‌های خونی می‌شود و از همین طریق برای سلامت بدن مانع تراشی می‌کند. برخی از ترکیبات مانند سلول‌های التهابی، لیپوپروتئین‌ها، کلسیم، کلسترول هنگام عبور از جریان خون به این پلاک‌ها متصل می‌شوند. این فرآیند باعث باریک‌تر شدن‌ دیواره عروق کرونر و کاهش جریان خون ورودی به قلب می‌شود.

در نهایت همین کاهش جریان خون کار دست شما می‌دهد و با علائمی مانند درد قفسه سینه و تنگی نفس روبه‌رو خواهید شد؛ چرا که قلب شما به اندازه‌ای کافی خون غنی از اکسیژن و مواد مغذی دریافت نمی‌کند. در موارد شدیدتر اگر عروق کرونر کاملاً مسدود شده باشند، حمله قلبی دور از انتظار نیست.

علائم بیماری‌های عروق کرونر

بیماری‌های عروق کرونر اغلب خاموش هستند و حتی ممکن است تا زمان حمله قلبی یا عارضه مشهود دیگری متوجه وجود این بیماری نشوید. با این حال نشانه‌های زیر بارزترین علائم بیماری عروق کرونر محسوب می‌شوند:

• آنژین: در اصل آنژین دردی است که در حین فعالیت بدنی و فشار به بدن احساس می‌شود. این حس درد و ناراحتی معمولاً از پشت استخوان سینه شروع می‌شود و ممکن است به بازوها، شانه‌ها، فک و گلو هم سرایت کند.

• حالت تهوع یا احساس سوء هاضمه

• عرق سرد

•سرگیجه و سبکی سر

• تنگی نفس به خصوص هنگام فعالیت

• ضعف

• اختلال در خواب

• گردن درد

راهکارهای درمان بیماری‌های عروق کرونر

روند درمان شما به شدت بیماری و میزان علائمی که دارید، تعیین می‌شود. بنابراین لازم است زیر نظر پزشک متخصص برنامه درمان خود را آغاز کنید. متخصص قلب و عروق با بررسی شرایط شما بهترین راهکار درمانی را پیش رویتان می‌گذارد. این روش‌های درمان معمولاً در سه شاخه تقسیم‌بندی می‌شوند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

تغییر سبک زندگی

پزشک ممکن است توصیه کند که برخی از عادات زندگی را  به طور مادام‌العمر برای سلامت قلب تغییر دهید. این عادت‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:

• حفظ وزن متناسب

از دست دادن 3 تا 5 درصد از وزن فعلی‌تان می‌تواند به شما در مدیریت و کنترل برخی از عوارض خطرناک بیماری‌های عروق کرونر مانند کلسترول بالا و دیابت کمک کند. از دست دادن وزن بیشتر حتی میزان فشار خون را هم تنظیم می‌کند.  

• داشتن فعالیت بدنی

تحرک و فعالیت بدنی مستمر می‌تواند به میزان قابل توجهی از اثرات منفی بیماری‌های عروق کرونر مانند کلسترول بالا، فشار خون زیاد، اضافه وزن و چاقی بکاهد. قبل از شروع هر برنامه ورزشی از پزشک خود بپرسید که چه میزان از فعالیت بدنی برای شما مناسب است.

• مصرف غذاهای سالم برای قلب

یک برنامه غذایی سالم برای قلب میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل را در خود می‌گنجاند. علاوه بر این لازم است مصرف چربی‌های اشباع، روغن‌های ترانس، سدیم (نمک)، قند و الکل را زیر نظر پزشک محدود کنید.

• مدیریت استرس

یادگیری نحوه کنترل استرس، داشتن آرامش و کنار آمدن با مشکلات می‌تواند سلامت عاطفی و جسمی شما را بهبود بخشد.

• ترک سیگار

مواد شیمیایی موجود در دود سیگار عملکرد قلب و ساختار رگ‌های خونی را مختل می‌کنند. در واقع سیگار کشیدن احتمال تجمع پلاک را تا حد زیادی بالا می‌برد.

• خواب کافی

برای درمان و پیشگیری از بیماری‌های عروق کرونر لازم است خواب کافی و باکیفیت داشته باشید. مقدار خواب توصیه شده برای بزرگسالان بین 7 تا 9 ساعت در روز است.

تجویز دارو

اگر تغییر سبک زندگی برای درمان بیماری‌های عروق کرونر کافی نباشد، پزشک به سراغ تجویز دارو می‌رود. توجه داشته باشید مصرف دارو حتماً باید زیر نظر پزشک متخصص صورت گیرد. برخی از داروهای مؤثر برای درمان بیماری‌های عروق کرونر عبارتند از:

• مسدودکننده‌های بتا

• مسدودکننده‌های کانال کلسیم

• داروهایی برای تنظیم قند خون مانند ایمپاگلیفلوزین، کاناگلیفلوزین و لیراگلوتید

• متفورمین

• نیتروگلیسیرین

• داروهای کنترل‌کننده کلسترول خون نظیر استاتین‌ها، نیاسین، فیبرات‌ها

• رانولازین

• مهارکننده‌های ACE (آنزیم تبدیل آنژیوتانسین)

جراحی

با پیشرفت بیماری‌های عروق کرونر ممکن است به عمل جراحی نیاز داشته باشید. پزشک با توجه به شرایط شما از یکی از روش‌های زیر برای درمان بیماری استفاده می‌کند:

• آنژیوپلاستی

در این روش یک استنت (لوله فلزی کوچک و مشبک شبیه فنر) به کمک بالون به سمت قلب هدایت می‌شود. با قرار گرفتن بالن و استنت در جای خود، بالن باد شده و استنت به اندازه قطر رگ منبسط شده و آن را باز نگه می‌دارد. سپس بالن تخلیه شده و در حالی که استنت در جای خود قرار گرفته است، از بدن خارج می‌شود. طی چندین هفته مسیر جریان خون در اطراف استنت داخل عروق بهبود یافته و از مسدود شدن مجدد رگ‌های کرونر جلوگیری می‌شود. اسنتت معمولاً از فلز ساخته می‌شود اما در مواردی ساختار آن از ترکیباتی است که به مرور زمان جذب بدن می‌شوند.

• عمل بای پس قلب (CABG)

تصور کنید در جاده تصادفی رخ داده و این حادثه باعث ترافیک شده است. خدمه اورژانس و نیروی انتظامی اتومبیل‌های اطراف محل تصادف را از سر راه پراکنده می‌کنند تا مسیر باز شده و ترافیک رفع شود. عمل بای پس قلب هم مشابه همین موضوع است. در این جراحی پزشک رگ‌های خونی از سایر قسمت‌های بدن مانند پا می‌گیرد تا بتواند مسیرهای مسدود شده عروق کرونر را دور بزند. از این طریق جریان خون به سمت قلب بازگردانده شده و بهبود پیدا می‌کند. متخصصان قلب و عروق معمولاً زمانی عمل بای پس قلب را پیشنهاد می‌دهند که انسداد عروق کرونر شدید باشد.